‎በአካባቢው ቦር ተብሎ በሚጠራው ተራራ አናት ላይ በሚገኘው ሰፊ እና አረንጓዴ ሜዳ ላይ የየም ብሔረሰብ ዘመን መለወጫ በዓል 'ሄቦ' በድምቀት ይከበራል።

‎ታዲያ ቦር ተራራ በዓል ማክበሪያ ብቻ ሳይሆን ባህላዊ ዳኝነት መከወኛም ነው። የዳኝነት ስርዓቱም 'ቻሎ' ይሰኛል።

በዓሉ በተለያዩ ትዕይንቶች የሚከበር ሲሆን ከበዓሉ ጎን ለጎን ውሳኔ የሚሰጡ ዳኞች በስፍራው ይሰየማሉ።

‎ጉዳያቸው እንዲታይላቸው የሚፈልጉ ግለሰቦች ሰልፍ በመያዝ በየተራ የደረሰባቸውን በደል ለዳኞች ያስረዳሉ።

‎ጉዳዩን እንዲያስረዳ ዕድል የተሰጠው ሰው ከዳኞቹ ፊት በመንበርከክ ደረሰብኝ ስለሚለው በደል ያብራራል።

‎በዚህ ባህላዊ ችሎት በአብዛኛው የሚቀርቡ አቤቱታዎችና ክሶች የቤተሰብ የርስበርስ አለመግባባት፣ ግጭት እና በአካባቢው በግለሰቦች መካከል የተፈጠረ መካካድን (ምሳሌ:-ገንዘብ ተበድሮ ማስቀረት) የመሳሰሉ ጉዳዮች ተከሳሽ በተገኘበት በዳኞች ይታያሉ።

‎ዳኞች ሁለቱንም ወገኖች በማድመጥና በማከራከር ዕውነታው ማን ጋር እንደሆነ ይገነዘባሉ።

‎በየም ብሔረሰብ ዘንድ በዚህ ባህላዊ ዳኝነት ላይ ከፍተኛ ዕምነት በመኖሩ እና ዋሽቶ የተከራከረ ሰው ላይ አንዳች ያልታሰበ አደጋ ይደርስበታል ተብሎ ስለሚታመን በዳይና ተበዳይ ሀቁን ለዳኞች ይናገራሉ።

‎ባህላዊ ዳኞችም ግራ ቀኙን አይተው ካመዛዘኑ በኋላ ፍርድ ይሰጣሉ።

‎የሚቀጥለው ዘመን መለወጫ 'ሄቦ' ከመከበሩ አስቀድሞም ተከሳሽ የተላለፈበትን ፍርድ እንዲፈፅም ይጠበቃል።

‎ይህ የማይሆን ከሆነ ግን ከውሳኔው አንድ ዓመት በኋላ የሚሰየመው ዳኛ በህዝብ ፊት ግለሰቡ ከማህበረሰቡ እንዲገለል ውሳኔ ያሳልፋል።

‎የዘንድሮው የየም ብሔረሰብ ዘመን መለወጫ 'ሄቦ' በዓል የፊታችን መስከረም 21 እና 22 በደማቅ ስነ-ስርዓት በየም ዞን ይከበራል፡፡

‎በሲሳይ ደበበ

#ebc #ebcdotstream #Ethiopia #የም #ቻሎ